Phân biệt vốn điều lệ và vốn pháp định khi thành lập doanh nghiệp

1. Khái niệm vốn điều lệ là gì?

Vai trò của vốn điều lệ:

• Trách nhiệm pháp lý: Các thành viên hoặc cổ đông chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn đã cam kết góp.
• Thước đo tài chính: Vốn điều lệ thể hiện năng lực tài chính của doanh nghiệp và tạo lòng tin cho đối tác, khách hàng.
• Không có yêu cầu tối thiểu: Pháp luật không yêu cầu mức tối thiểu đối với vốn điều lệ (trừ một số ngành nghề có điều kiện cụ thể).

Khi nào cần tăng vốn điều lệ?

2. Khái niệm vốn pháp định là gì?

Vai trò của vốn pháp định:

• Yêu cầu bắt buộc: Vốn pháp định là mức vốn tối thiểu do pháp luật quy định để doanh nghiệp được cấp giấy phép kinh doanh trong các lĩnh vực đặc thù.
• Bảo vệ quyền lợi khách hàng: Vốn pháp định đảm bảo doanh nghiệp có đủ năng lực tài chính để thực hiện nghĩa vụ với khách hàng và đối tác.

Một số ví dụ ngành nghề yêu cầu vốn pháp định:

• Kinh doanh bất động sản: Yêu cầu vốn pháp định tối thiểu là 20 tỷ đồng.
• Ngành tài chính, ngân hàng: Theo Nghị định 86/2019/NĐ-CP, Khoản 1, mức vốn pháp định của ngân hàng thương mại được quy định là 3.000 tỷ đồng
• Kinh doanh vận tải hàng không: Theo Điều 8 Nghị định số 92/2016/NĐ-CP, mức vốn pháp đinh cho 1 đơn vị kinh doanh vận tải có 10 tàu bay là từ 300 đến 700 tỷ đồng tuỳ thuộc vào các tuyến hàng không khai thác.

3. Sự khác biệt giữa vốn điều lệ và vốn pháp định

Vốn điều lệ:

• Tự quyết định bởi doanh nghiệp: Doanh nghiệp có thể tự do chọn mức vốn điều lệ phù hợp với khả năng tài chính và nhu cầu kinh doanh.
• Không có quy định tối thiểu: Trừ khi doanh nghiệp thuộc ngành nghề có yêu cầu về vốn pháp định, vốn điều lệ không có mức tối thiểu bắt buộc.
• Đóng vai trò cam kết tài chính: Vốn điều lệ phản ánh cam kết của thành viên/cổ đông với doanh nghiệp và đối tác.

Vốn pháp định:

• Do pháp luật quy định: Vốn pháp định là mức vốn tối thiểu bắt buộc, áp dụng cho một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
• Có quy định mức tối thiểu: Mỗi ngành nghề cụ thể sẽ có mức vốn pháp định riêng theo quy định của pháp luật.
• Điều kiện để được cấp phép: Doanh nghiệp phải đáp ứng đủ vốn pháp định để được cấp giấy phép kinh doanh hợp pháp.

4. Khi nào nên tăng vốn điều lệ hoặc vốn pháp định?

Tăng vốn điều lệ:

• Khi doanh nghiệp mở rộng quy mô: Mở rộng hoạt động kinh doanh hoặc tăng vốn đầu tư từ các nhà đầu tư mới.
• Cải thiện uy tín với đối tác: Tăng vốn điều lệ có thể giúp tăng cường uy tín tài chính của doanh nghiệp.

Tăng vốn pháp định:

• Khi ngành nghề kinh doanh yêu cầu: Nếu doanh nghiệp muốn tham gia vào các lĩnh vực có yêu cầu cao hơn về vốn pháp định (ví dụ như ngành bất động sản hoặc tài chính), doanh nghiệp cần tăng vốn pháp định để đáp ứng quy định pháp luật.
• Phát triển dịch vụ mới: Khi doanh nghiệp mở rộng sang các dịch vụ yêu cầu vốn pháp định khác, việc tăng vốn là cần thiết để tuân thủ quy định pháp luật.

5. Những lưu ý quan trọng về vốn điều lệ và vốn pháp định

• Chuyển nhượng vốn: Cả vốn điều lệ và vốn pháp định đều có thể thay đổi qua việc chuyển nhượng cổ phần, nhưng cần tuân thủ quy định về thay đổi đăng ký kinh doanh.
• Thời hạn góp vốn: Đối với vốn điều lệ, các thành viên phải hoàn thành việc góp vốn trong vòng 90 ngày kể từ ngày đăng ký doanh nghiệp.
• Kiểm tra yêu cầu ngành nghề: Trước khi đăng ký ngành nghề kinh doanh, doanh nghiệp cần kiểm tra xem lĩnh vực đó có yêu cầu vốn pháp định hay không.